Ә.Тәжібаев «Сырдария» өлеңі

Сабақтың тақырыбы:

          Ә.Тәжібаев   «Сырдария» өлеңі

Жалпы мақсаты:

1.Жазушының өмірімен,  шығармашылығымен таныстыру;

2.Өлеңнің идеялық тақырыптық мәнін ашу;

3.Оқушының ауызша және жазбаша тіл мәдениетін қалыптастыру, жеке тұлғаны дамыту, ақын тіліне деген көзқарасын білу, шығармашылық қабілетін дамыту арқылы туған жерді және табиғатты сүйе білуге тәрбиелеу. 

Күтілетін нәтижелер:

1.Оқушылар  бірлесе ынтымақтастықпен жұмыс атқарып, өлеңнің мазмұнын меңгереді,өлеңнің негізгі идеясын анықтайды, біріге қорытынды жасайды.

2.Адам өміріне жарап жатқан өзеннің пайдасын біледі, туған өлкеге деген сүйіспеншілігі артып, оны қорғауға атсалысады; қоршаған ортаны таниды және ойын еркін жеткізеді.

3. Өзгелердің пікірін тыңдай отырып, шығармашылықпен жұмыстанады., тіл байлығын арттырады.

4.Өлеңге композициялық талдау жасайды.

5. Сыни тұрғыдан ойлауға үйренеді.

Негізгі идея

Ауызбіршілік, ынтымақтастық

Қолданылатын әдіс-тәсілдер:

Тренинг,топқа бөлу,топтық жұмыс, жеке жұмыс, СТО, Блум таксономиясы, АКТ, «Жұмбақ әуен», «Сөздер банкісі», «Екі жақты күнделік», «Сәйкестендіру кесте», «Оқыту үшін бағалау», «Көршімнің портреті», Сыни ойлау, ой-пікір,сурет, шығармашылық жұмыс.

Оқыту әдісі

Жеке

Жұптық

Топтық

Көрнекілігі

АКТ,оқулық, карта, кеспелер, тәттілер, қорапша,

Жүргізілетін жұмыстар

Сабақтың кезеңі, уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Мотивациялық кезең

1.Ұйымдастыру кезеңі

І.Білу

2.Топқа бөлу

ІI.Түсіну

III.Қолдану

IY.Талдау

Y.Жинақтау

 YІ. Бағалау

 Кері байланыс

Оқушы назарын сынып ережесіне аудару

1.Әдепті бол!

2.Белсенді қатыс!

3.Бірлесе жұмыс жаса!

4. «Тыңдай білу де өнер»

 Үй тапсырмасын сұрау.

1.Қ.Аманжолов. «Өзім туралы» өлеңіне ұқсастыра отырып өлең шығару.

2.Өлеңнің әуенін үйреніп келу.

Фотосуреті жапсырылған тәттілер арқылы  бір-біріне тілек айтып, түсіне қарай топқа бөлінеді.

3.АКТ мен жұмыс

1.Сазды әуен.(«Сыр сұлуы» әнінен үзінді)

-Балалар бұл әуеннен не білдіңіздер?

2.Жұмбақ сурет («Толағай» ертегісіндегі батырдың бейнесі)

-Балалар төменгі сыныпта қандай әдеби ертегі өттік, тау көтерген батыр кім? Шығарманың авторы кім?

4.Диалогтік оқыту, көшбасшылық

                   «Джигсо» әдісі

        Қазақстанның картасынан  Сырдария    

                           өзенін көрсету

5.Автор туралы мәлімет беру.

Ә.Тәжібаев туралы электронды оқулықтан мәлімет беру

Ә.Тәжібаев-ақын және драматург, филология ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстанның халық жазушысы, Ол 1909 ж Қызылорда қаласында дүниеге келген.

6.Ой түрткі

 Мақал-мәтел, ырым тиым сөздер айту.   (Су,сүт, ана, туған жер туралы)

7. Шығармашылық жұмыс (Ақын өз туған елін,өзенін жырласа, бізге неге жырламасқа Жайықта туған елімді?!)

1-топ  Жайық өзені туралы өлең құрастыру

2-топ   Жайық өзені туралы шығарма жазу

8.Өлеңге композициялық талдау жасау.

1-топ  Өлеңді құрлысына талдау.

1. Авторы-         Ә.Тәжібаев

2. Тақырыбы-  Сырдария

3. Идеясы-         Туған жерге деген шексіз         

                       сүйіспеншілікті дәріптеу.

4. Жанр түрі-   Поэзия

5. Лирикасы-   Табиғат

6. Шумақ-         6 шумақ

7. Тармақ-        24 (әр шумағы 4 тармақ)

8. Бунақ-           2 бунақты өлең

9. Буын-            7-8 буынды өлең

10. Ұйқас түрі- қара өлең, кезекті ұйқас.

2-топ     Өлеңге  теориялық талдау жасау.

1.Эпитет-     Сұлу өзен, қарт ана, қадірлі ана.

2.Метафора-  Ел анасы-менің анам.

3.Кейіптеу-     Жасарыпсың қадірлі ана,

                      Ақ түспепті шашыңа

4.Параллелизм-    Неге маған жырламасқа,

                                 Сырда туған елімді.

                               Ел анасы-менің анам,

                                 Сырдың сұлу өзені

5.Аллитерация- 1. Сыр сұлуы қарт анам

                                Сенсің мені әлдилеген

                            2. Сүйсе Гейне, анам десе

                                Сүйген суы Рейнесін

                                Сырдың суы туған ол да

                            3. Жазса Тарас Днепрді

                                Жазса Пушкин Еділді.

   Сергіту сәті  «Көршімнің портреті»

                            (жұптық жұмыс)

        9.  «Екі  жақты күнделік» әдісі

10. «Дыбыстар сөйлейді»  әдісі

     1-топ    Әбділда 

     2-топ    Сырдария 

11.  Сәйкестендіру кестесі

               Тарас                 Сырдария

               Пушкин            Днепр

               Әбділда              Рейн       

               Гейне                  Еділ (Волга)

    12 «Сөздер банкісі» әдісі.

13. Ә. Тәжібаев  ассосиациясын жасату

 14. «Екі жұлдыз бір тілек»  әдісі

Сынып ережесіне бағыну.

Үйден дайындап шығарып келген өлеңдерін оқиды. Өлеңнің әуенін бірлесе орындайды. Сұрақ-жауап алысу арқылы үй тапсырмасын қорытады.

Әр оқушы өз орнын табады.Топқа бөлініп үйренеді, қалыптасады.

1.Тыңдаған әуен үзіндісі бойынша ойларын айтады.

Әннің Сыр өңіріне арналғандығын тауып айтады.

2. «Толағай» ертегісін еске түсіріп, авторы Ә.Тәжібаев  екендігін айтады.

1. Әр топ  көшбасшысы берілген өлеңнің бөліктері бойынша тақтаға шығып,  өлең мазмұны бойынша түсінгендерін қорғайды.

Картадан Сырдария өзенін тауып көрсетеді

1.Тыңдайды,мағлұмат алады.

Оқушылар мақал-мәтел, ырым, тиым сөздер айтады.

1-топ оқушылары өлең құрастырады

2-топ оқушылары шығарма жазады.

1-топ оқушылары өлеңді құрлысына талдау жасап шығады

2-топ оқушылары өлеңге теориялық талдау жасайды.

.

Оқушылар ақ қағазды төбесіне қоя отырып, қасындағы оқушының портретін бейнелейді.

Күнделіктің бірінші жағына өлеңнен үзінді келтіру, екінші жағына өз ойын жазады.

Берілген әрбір дыбысқа сөздер ойлап табады

Қай ақын нені жырлады, сол бойынша сызу арқылы сәйкестендіру

Тақырыпқа қатысты сөздерді ажыратып, сөздер банкісіне салады, қатысы жоқ сөздерді қоқыс жәшігіне салады.

Ақын портретінің жан-жағына оның ерекшеліктерін топтастыру

Стикерге бүгінгі сабақтан алған әсерін, ұсынысын жазады.