Сабақ жоспары
1.Пән аты: Қазақ тілі
2.Сыныбы:
3.Күні, айы, жылы:
4.Тоқсан: ІІІ
5.Мұғалім:
Сабақтың тақырыбы: Кірме сөзер - халық тарихының айнасы
Сабақтың мақсаты:
1.Білімділік: оқушылардың кірме сөздер туралы түсініктерін кеңейту, жаттығу жұмыстары мен қосымша тапсырмалар арқылы бекіту.
2.Тәрбиелік: оқушыларды адамгершілікке еңбекті дәріптеуге ана тілді құрметтеуге тәрбиелеу.
3.Дамытушылық: оқушылардың лингвистикалық дүниетанымдарын кеңейту.
Сабақтың типі: аралас
Сабақтың түрі: дәстүрлі
Сабақтың әдіс-тәсілі: түсіндіру, сұрақ-жауап, жаттығу, талдау.
Сабақтың көрнекілігі: тақырыпқа байланысты кесте,үлестірмелер.
Пәнаралық байланыс: қазақ әдебиеті
Сабақтың барысы:
I.Ұйымдастыру кезеңі: 1.Оқушылармен сәлемдесу
2.Оқушылардың сабаққа қатысын тексеру
3.Оқушылардың зейіндерін сабаққа аудару
II.Үй тапсырмасын тексеру:
- Кірме сөздер туралы түсінік
2.177- жаттығу
ІІІ Білім тексеру:
Өздік жұмыс
- Жаңылтпаш шығар және оны лексика түрлеріне ажырат.
ІV Жаңа сабаққа дайындық
1.Сабақ тақырыбын тақтаға жазу
2.Сабақ мақсатын түсіндіру
- Жаңа тақырыпты түсіндіру:
Кез келғен халық басқа халықпен аралас- құралас болады, көрші тұрады. Сол себепті бір тілден екінші тілге міндетті түрде сөздер ауысады, кіреді. Қазақ тіліне арап, парсы, монғол тілдері енген көп сөздер бүгінде қазақ тілінің өз сөзіне айналып кетті, тіпті айырмайдай да қаламыз. Мысалы: Қаскелең, Шамалған деген жер атаулары монғолдың батырларының аты екен, өкінішке орай әлі өзгерте алма келеміз. Сол сияқты, Тарбағатай, Нарынқол, ұлыс, нөкер, жасақ, аимақ, т.б. сөздер осылай кірген екен. Ал, ғасырлар бойы бірге өмір сүріп келе жатқандықтан орыс тілінен де көптеген сөздер тілімізге енген. Жәшік, кереует, бәтеңке, кәмпит, тәрелке,т.б. ал, орыс тілінен кірген көптеген сөзер өзгеріссіз сол қатпында айтылады. телефон, телеграф т.б. Орыс тіліне шет тілдерінен кірген футбол, баскетбол, волейбол деген сөздер орыс тілі арқылы бізге енді. Ал енді қазақ тілінен орыс тіліне енген сөздерді көрейік; орыс тіліне түркі тілінен яркий деген сөз жарық, ярық деген сөзінен, топтать – таптайды, кремль – кремін т.б. сөздер енген екен т.б. сөздермен түсінік береді.
VІ. Жаңа тақырып бойынша түсінік тексеру:
1 Кірме сөздерден диалект сөздердің айырмашылығы неде?
2.Төмендегі кісі аттарындағы кірме сөздердің астын сыз.
Хамит, Сәбит, Ботагөз,Бижамал, Қарашаш, Айгүл, Раушан, Мұхтар, Мақсат, Бауыржан, Асқар, Әміре, Ескендір, Мәлік.
VІІ. Жаңа сабақты бекіту.
1.Оқулықпен жұмыс
178 -жаттығу (ауызша)
Мәтінен кірме сөздерді тауып, олардың қазақша баламаларын іздестіріңдер.
179 -жаттығу
1 .Қазір тілімізге сырттан көптеген сөздер еніп жатыр. Сондай үш сөзге қосымша жалғап жазыңдар және сол сөздерді кірістіріп сөйлем құраңдар.
2.басқа тілден енген осы сөздердің біздің тілімізде баламасы бар -жоғын салыстырыңдар.
VІІІ. Сабақты бекіту:
- Бағалау
- Үйге тапсырма беру:
- Кірме сөздер – халық тарихының айнасы туралы түсінік
- 180 -жаттығу