«ЕЛ ОРДАСЫ» - САЯХАТ САБАҒЫ
Сабақтың мақсаты:
—диалогтік сөйлеуді қалыптастыру;
— монологтік сөйлеуді калыптастыру
— өз ойын, тұжырымын сипаттауға жүйелі беруді калыптастыру.
Сабақтың міндеті:
— затқа, үғымға тән басты белгілерді сипаттай білу дағдысын қалыптастыру;
— мәтіннен кажетті ақпаратты таба білуді қалыптастыру;
- орфографиялық дағдысын қалыпптастыру.
Оқушыларға бірнеше дүниежүзіне белгілі қалалардың символдары көрсетіледі.
Мұғалім: Бұл қандай қалаларды естеріңе түсіреді?
Оқушылардан жауаптар алынады.
Лондан — Англияның астанасы.
Париж - Францияның астанасы.
Вашингтон — Американың астанасы.
Астана — Қазақстанның астанасы.
Пекин — Қытайдың астанасы.
- Мына сөздердің ішінде қайсысы «Астана» сөзімен тіркесе алады. (Сөздер көрнекілікке дайындалады немесе тактаға жазылады).
әйгілі ыстық
бүгінгі үлкен
суық болашақ
қатал әсем
тарихи зөулім
Бұл қатарда жаңа сездер де бар. Оларды таныс синоним сездермен қатар берсек, жаңа сөздің мағынасын түсіңдіру жеңіл болады. Мысалы, белгілі қала — әйгілі қала,
- Мұғалім: Балалар, Астанада кім болды? Болғандар қол көтереді. Ал болмаған оқушыларға Астана туралы окып білейік деп тапсырма беріледі.
Мәтін
Қай елдің болса да астанасының аты мемлекеттік рәмізі тәріздес. Мысалы, Мәскеу десе - Ресей, Пекин десе — Қытай, Лондон десе — Англия мемлекеттерін көз алдымызға елестетеміз.
Біздің мемлекетіміздің бас қаласы - Астана. Бүгіңде Астананың аты әлемге әйгілі. Бұл өңір — талай
тарихи оқиғаларды бастан өткізген қасиетті елке. Тарихшьшардың айтуы бойынша, өткен ғасырларда осы күнгі Астана тұрған орын ғұндардың батыстағы бір ордасы болған.
Астана қаласы Солтүстік Қазақстан аймағыңца орналасқан. Бұл жердің ауасы таза, қысы қатал, жазы ыстық болады.
Астана — болашағы үлкен қала. Мұнда әсем, зәулім ғимараттар салынып жатыр.
Астана іскерлік және мәдени орталыққа айналды.
Мұғалім: Балалар, бүгін біз Астанаға саяхатқа шығамыз. Бізге гид, жүргізуші, топтың жетекшісі керек.
Рольдерді бөліп береміз. Аддын ала Астананың картасы, көрнекі жерлердің суреті, қабырға тақтаға ілінеді (айнала). Гид рөлін 4 оқушыға бөліп береміз. Әрқайсысы бір ғимаратты сипаттайды.
Мұғалім: Біз сендермен Астанаға саяхатқа шығамыз. Автобустан орын алыңдар.
Мұғалім: Балалар, автобуста өздерінді тәртіпті ұстандар.
Балаларға орынды еркін тандатуға болады. Мұғалім 1-орындықка жайғасады. Жүргізуші алдыңғы орынға отырады. Гидтің тапсырмалары алдын ала карточкаға жазылып беріледі.
1-карточка
Өзінді таныстыр. Есілдің сол жағалауына шақыр-«Салтанат сарайы» туралы айт.
2-карточка
Президенттің жаңа ақ сарайының сипаты: бес қабатты, шығыс өрнегімен күмбезі бар ұлттық нақышта өрнектелгенін айт.
3-карточка
Қаланың орталығында, Есіл өзені бойында сәулетті үйлер, еуроазиялық үлгідегі көп қабатты ғимараттар туралы айт.
4-карточка
Парламент үйінің алдындағы қазақтың үш биінің ескерткіші туралы айт.
Гид: Сөлеметсіздер ме, менің атым .... Бүгін біз Есіл өзенінің сол жағалауыңда боламыз. Сол жаққа қараңдар, бұл — Салтанат сарайы. Бұнда кездесулер өтті. Астананың тарихы туралы не білесіңцер? (Жауап болмаса, мұғалім көмекке келеді).
Мұғалім: Мәтінді окиық. Жауапты табамыз.
Мәтіннен қажетті үзінді табылып оқылады.
Гид: — Астананың қысы қатал. Неге екенін кім біледі?
Мұғалім: Жауапты мәтіннен іздейік. Астана қайда орналасқан?
Үзінді оқылады.
Гид: Мына зәулім ғимаратгы «Триумф» деп атайды. «Зеулім» деп нені айтады?
Балалардың жауабы тыңдалады.
Гид: — Ал мынау «Бәйтерек». Бәйтерек үш бөліктен тұрады. Ең жоғарғы жағында - «Аялы Алақан» композициясын тамашалауға болады. Бәйтеректе Нұрсүлтаи Назарбаевтың алақанының таңбасы бар.
Мынау — Көк орда. Онда Президент отырады. Қалай ойлайсындар, неге Көк Ордадеп аталған?
Оқушы жауаптары алынады. Орда - қала деген мағынаны береді.
Гид: Осымен шағын саяхатымыз аяқталды.
Мұғалім: Балалар, сұрақтарың бар ма? («Менің Казақстаным» әнін айтқызамыз).
Енді Астана туралы өз әсерлеріңді 7-8 сөйлем түріңде жазыңдар.
Сабақ кррытындыланады.
Мәтін бойынша томендегідей лексика-грамматакалық жаттығуларды орындатуға болады.
1-тансырма. Сөйлемді аяқтаңыз.
- Біздің мемлекетіміздің бас қаласы —...
2 Астана қаласы Солтүсгік Казақстан аймағыңда...
- Астана — болашағы үлкен...
- Астана іскерлік және мәдени орталыққа...
- Бүл жерцің ауасы таза, қысы қатал, жазы ыстық...
2-тансырма. Берілген сөйілемдердегі қарамен жазылған создерді бастауыш етін, сөйлем құрандар.
- Мемлекеттік рәміздерімізге зор құрметпен қараймыз.
- Астана қаласының тазалығы жоғары.
- Астанамызды іскерлік және мәдени орталық деп санайды.
3-тансырма. Дүние жұзі бойынша қандай мемлекеттердің астаналарын білесіндер? Атап айтындар.
4-тансырма. Сөйлемдердің соңына тиісті тыныс белгісін қойындар.
Таң атты ма Қалаға көктем келді Армысың, Көктем не деген керемет Ғажап сағат қанша екен Міне, қызықмен ұйықтап қалыппын.
5-тапсырма. Мәтінді пайдалана отырып, сөйлемдердің дұрыс не бұрыстығын анықтандар.
- Біздің мемлекетіміздің бас қаласы — Астана.
- Бүгінде Астананың аты әлемге әйгілі емес.
- Астана қаласы Солтүстік Қазақстан аймағында орналаспаған.
- Астана — болашағы үлкен қала,
- Бұл өңір — талай тарихи оқиғаларды бастан өткізген қасиетті өлке.
- Бұл жердің ауасы таза, қысы қатал, жазы ыстык болмайды.
Дұрыс
6- тапсырма. Томендегі берілген эпитеттердің кай қатарын Астана сөзімен тіркестіре жазуға болады.
а) жас, көрікті, нәзік, ерекше.
ә) әсем,өзгерген, тамаша, зәулім.
б) таза, әсерлі, сүйкімді. ұлттық.
7-тансырма. Картадан Қазақстанның ірі-ірі калаларын атандар. Астанаға жақын, алыстығын айтып беріңдер. Қазақстанның әр түрлі қалаларына саяхат жасан, өз бағыттарыңды айтып беріңдер.
Сөйлеу үлгісі: алдымен ... баруға болады; жолшыбай ... калалар бар; ... керемет екен; ... араладым; ... таң қалдым: ... бірге ... кыдырайық; саяхатымның соңында ... араладым; ... бұрын көрмеппін;... көргім келеді.
Үйге тапсырма.
Мұғалім: Әр елдің өз астанасы бар. Ал ол не үшін керек? Осы сұраққа жауап іздеу үшін әр тақырыпты бөліп беруге болады. Олар келесі сабақта тақырыпка қарай мәлімет жинап әңгімелеуі қажет. Суреттер әкелу тапсырылады
Гид: — Ал мынау «Бәйтерек». Бөйтерек үш бөліктен түрады. Ең жоғарғы жағында - «Аялы Алақан» композициясын тамашалауға болады. Бәйтеректе Нұрсүлтаи Назарбаевтың алакдньшың таңбасы бар.
Мынау — Көк орда. Онда Президент отырады. Қалайойлайсындар, неге Көк Ордадеп аталған?
Оқушы жауаптары алынады. Орда - қала деген мағьшаны береді.
Гид: Осымен шағын саяхатымыз аяқгалды.
Мұгалім: Балалар, сұрақгарың бар ма? («Менің К,а зақстаным» әнін айтқызамыз).
Енді Астана туралы өз өсерлеріңді 7-8 сөйлем түріңце жазыңдар.
Саб ақ кррытындыланады.
Мәтін бойынша томендегідей лексика-грамматакалықжаттыгуларды орындатуга болады.
1-тансырма. Сойлемді аяқтаңыз.
- Біздің мемлекетіміздің бас қаласы —...
2 Астаиа қаласы Солтүсгік Кдзақстан аймағыңда...
- Астана — болашағы үлкен...
- Астана іскерлік жөне мөдени орталыққа...
- Бүл жерцің ауасы таза, қысы қатал, жазы ыстық... 2-тансырма. Берілген сөй.іемдердегі қарамен
жазылган создерді баеіа>ъші етін, сойлем құран;і,ар.
- Мемлекеттік роміздерімізге зор құрметпен қараймыз.
- Астана қаласыныңтазалығы жоғары.
- Астаиамызды іскерлік және мәдени орталықдеп санайды.
3-тансырма. Дүние жұзі бойынша қандай мемлекеттердің астаналарыи білесіцдер? Атяа айтындар.
4-т-ансырма. Сойлемдердің соңына гаісіі тыныс белгісін қойындар.
Таң атты ма Қалаға көктем келді Армысың, Көктем не деген керемет Ғажап сағат қанша екен Міне, қызықмен ұйықтап қалыппын.
5-тапсырма. Мәтінді найдалана отырыи, сойлемдердің дүрыс не бүрысшіын анықтанд.ар.
- Біздінмемлекетіміздіңбас қаласы — Астана.
- Бүгінде Астананың аты әлемге әйгілі емес.
- Астана қаалсы Солтүстік Қазақстан аймағында орналаспаған.
- Астана — болашағы үлкен қала,
- Бүл өңір — талай тарихи оқиғаларды бастан өткізген қасиетті өлке.
- Бүл жердің ауасы таза, қысы қатал, жазы ыстык болмайды.
Дүрыс
6~тапсырма. Томендегі берілген эпитетгердің кай қатарын Астана созімен тіркесгіре жазуіа болады.
а) жас, көрікті, нәзік, ерекше.
ә) өсем,өзгерген, тамаша, зәулім.
б) таза, өсерлі, сүйкімді. ұлттық. 7-тансырма. Картадан Қазақстанның ірі-ірі
калаларын атаидар. Астанага жақыи, алыстыгын айгып беріңдер. Қазақстанның әр түрлі қалаларына саяхат жасан, оз багыттарыңды айтьш беріцдер.
Сойлеу үлгісі: алдымен ... баруға болады; жолшыбай ... калалар бар; ... керемет екен; ... араладым; ... таң қалдым: ... бірге ... кыдырайық; саяхатымның соңында ... араладым; ... бұрын көрмеппін;... көргім келеді.
Үйге тапсырма.
Мүгалім: Ор елдің өз астанасы бар. Ал ол не үшін керек? Осы сұраққа жауап іздеу үшін өр тақьірьшты бөліп беруге болады. Олар келесі сабақта тақырыика қарай мөлімет жинан өңгімелеуі қажет. Суреггер өкелу тапсырыл